In Polen is de publieke steun voor EU-lidmaatschap zeer groot. Desondanks zijn er geruchten over een mogelijke “Polexit” die sinds enige tijd de kop opsteken. Is er een risico dat de huidige regering het land uit de Unie zou leiden? Een gevoelig thema dat Recht en Rechtvaardigheid (PiS) wil vermijden, ondanks de gespannen relatie met de Europese Commissie rond de gerechtelijke hervormingen. Aleks Szczerbiak analyseert het debat en concludeert dat “Polexit” niet zeer belangrijk is, maar als thema in de verkiezingen van volgend jaar kan uitgespeeld worden.
Vorige week was er opschudding over de beslissing uit het niets om een vertrouwensstemming voor de Poolse regering te organiseren. Op woensdag won eerste minister Morawiecki en zijn kabinet de stemming, nadat hij die eerder op de dag had aangekondigd. Het onaangekondigde manoeuvre was waarschijnlijk bedoeld om de oppositie de wind uit de zeilen te zetten en de aandacht weg te leiden van nieuwsberichten rond corruptie (m.b.t.. een financiële waakhond) en de blijvende energie-afhankelijkheid van Rusland. (Washington Post)
Het Amerikaanse blad The American Interest schrijft over het tanende liberalisme in Polen – vele jaren geleden nog het rolmodel van een ambitieuze vrijemarkteconomie. Een verhaal over de verliezers van globalisering en de liberale politiek gevoerd door Burgerplatform (PO), die in 2015 voor een alternatieve visie hebben gestemd. Desondanks blijft er aandacht voor het economische succes van Polen in de laatste dertig jaar, zie bijvoorbeeld de publicatie van een nieuw boek getiteld Europe’s Growth Champion.
De COP24 in Katowice is ondertussen afgelopen met bescheiden maar hoopgevende resultaten. De rulebook die vorm moet geven aan de beslissingen van de klimaatconferentie in Parijs (in 2015) is geaccepteerd door de deelnemende landen. Het zorgt voor grotere transparantie al blijft onduidelijk in welke mate de regels voldoende zullen zijn om verdere temperatuurstijgingen in te dammen. (RFI) In de rand van de onderhandelingen publiceerde The Guardian een fotoreportage over het belang van kool in Polen.
Na maanden van protest en een uitspraak door het Europees Hof lijkt een einde te zijn gekomen aan de twist over de juridische hervormingen afgelopen juli ingevoerd door Recht en Rechtvaardigheid (PiS). De omstreden pensioenwet voor rechters van het Hooggerechtshof wordt gedeeltelijk gewijzigd. Hoewel de Poolse regering zich kritisch opstelde tegenover de Europese Commissie, accepteert zij het besluit van het Europese Hof dat de wetgeving in strijd is met de rechtstaat – en een risico van politieke inmenging met zich meebracht. Mogelijk speelden de matige resultaten (voornamelijk in de steden) tijdens de recente verkiezingen een rol. Door de wijziging in de wetgeving kunnen de recent uitgewezen rechters opnieuw aan de slag (wat in de praktijk reeds was gebeurd). De internationale pers, onder meer Die Zeit, BBC en RFI, sprak de afgelopen dagen regelmatig over een stap terug voor de Poolse regering, al lijkt er nog geen einde aan deze kwestie te zijn gekomen. Een deel van de controversiële hervormingen blijft onveranderd, wat het Grondwettelijk Hof en de Raad voor de Rechtspraak betreft. Volgens de Volkskrant heeft PiS een slag verloren maar nog niet de oorlog.
De oudste non ter wereld, de Poolse Cecylia Roszak, kwam recent te overlijden. Ze woonde bijna haar volledige leven in Krakau en werd 110 jaar oud. Roszak genoot niet alleen faam omwille van de hoge leeftijd maar evenzeer haar rol in het beschermen van joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. (The Independent)
Het Britse televisiekanaal nam onlangs een interview met eerste minister Mateusz Morawiecki af. Het gesprek gaat onder andere over de gevolgen van Brexit en de relatie met de EU-landen. (Channel 4)
De Los Angeles Review of Books heeft een uitstekend essay gewijd aan de rol van het katholicisme in revolutie en protest onder imperiaal en communistisch bewind.
Over imperiale invloeden gesproken, volgens The Economist is het duidelijk in welke mate grenzen van lang verdwenen keizerrijken nog steeds politieke gevolgen hebben. In de ‘Daily Chart’ komen zowel Polen als Roemenië aan bod.
Afgelopen zondag vonden er lokale en regionale verkiezingen plaats in Polen. Het was afwachten tot de avond, na het sluiten van de stemkantoren, voor een eerste exitpoll. Toen deze er omstreeks 21u kwam, was de vreugde groot bij de voornaamste oppositiepartijen. Zo bleken heel wat steden voor een liberale of afhankelijke kandidaat te hebben gekozen – in plaats van een persoon gesteund door Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Hoewel in de exitpoll de regeringspartij het minder goed deed dan verwacht, bleek ze toch de grootste partij in het merendeel van de regionale parlementen te worden. In de voorbije dagen is er druk gediscussieerd over welke partij nu precies de verkiezingen heeft gewonnen – eerst leek het de burgercoalitie (met PO en Nowoczesna) te worden maar recente verkiezingsuitslagen hebben inmiddels het beeld vertroebeld. De internationale media beklemtonen verschillende resultaten: Reuterswijst op de winst voor PiS in de regionale verkiezingen, terwijl Politicode klemtoon legt op de sterke oppositiestem in de steden.
Voor Robert Biedron, een progressieve en linkse politicus, waren de verkiezingen de gelegenheid om zijn plannen voor een nieuwe beweging onder de aandacht te brengen. Hoewel de linkse partijen het gemiddeld slecht deden op zondag, is Biedron hoopvol over zijn slaagkansen (The Guardian).
De uitstekende webstek van het Poolse ministerie van cultuur heeft een artikel over de alomtegenwoordigheid en charme van grote appartementsblokken gepubliceerd. Wat verklaart hun populariteit? (Culture.pl)
Een nieuwe Engelse vertaling van Adam Mickiewicz’s bekendste werk Pan Tadeusz is positief onthaald door de LA Review of Books.
